Dennenheuvel Bloemendaal

We maken de komende weken een rondje langs de inzendingen voor de Blue Zone Festival Award 2024. In dit artikel zoomen we in op Dennenheuvel Bloemendaal. Dennenheuvel kreeg de derde prijs in de categorie vastgoedontwikkelingen. Lees je mee?

Omschrijving

Dennenheuvel is een landgoed met een missie, gericht op het creëren van een inclusieve en duurzame woonbuurt in het duinenbos in Bloemendaal.

Doelstelling & Visie

Gelegen in Bloemendaal, tussen de kust en Haarlem, omgeven door duinen en bossen, wordt een inclusieve woongemeenschap ontwikkeld. Hierin komen bewoners samen voor welzijn, gezondheid en gemeenschap met tuinen vol leven waar vers voedsel wordt verbouwd, ruimtes die uitnodigen tot beweging en vitaliteit, en een gemeenschap waarin elke levensfase wordt gekoesterd en gedeeld met anderen. Orange Architects en Felixx Landscape Architects hebben het integrale architectonische en landschappelijke schetsontwerp gemaakt op de plek van het voormalige klooster Euphrasia- en verzorgingshuis Dennenheuvel. Dennenheuvel diende recentelijk als accommodatie voor statushouders, vluchtelingen en als thuis voor economisch daklozen.

De nieuwe ontwikkeling omvat een verscheidenheid aan woningen, waaronder een mix van sociale huur, vrije sector huur, koopappartementen en grondgebonden eengezinswoningen. Daarnaast zal een aanzienlijk deel van het project worden bestemd voor de ‘De Arkgemeenschap’, een organisatie waar mensen met en zonder verstandelijke beperking wonen, werken en het leven vieren. Naast het zorg- en woonaanbod omvat het plan verschillende collectieve functies voor de toekomstige bewoners van het landgoed, zoals een woonkamer, bibliotheek en sport/yogaruimte.

Historisch gezien heeft dit kustgebied gediend als locatie voor particuliere landgoederen en als plek voor recreatieve wandelingen door de omliggende duinen en bossen. Nu is het een beschermd Natura 2000-gebied, waardoor de ecologische betekenis en het belang voor milieubehoud extra aandacht krijgen. Het door Felixx landschapsarchitecten & planners ontworpen landschapsconcept, streeft naar het accentueren van het intrinsieke karakter en de recreatieve waarden van het landgoed. Het primaire doel is het versterken van de bestaande kwaliteiten in het gebied en het ontsluiten van de bestaande bospaden met de omliggende landschapsstructuren.

Het schetsontwerp van Dennenheuvel is gebaseerd op de kloostertypologie van een gebouwensemble met diverse openbare, semi-openbare en privé-ruimten gegroepeerd om een gemeenschappelijke hof vergelijkbaar met de kloostertuin. Deze grote binnenplaats dient als een collectieve ruimte, die sociale interactie en buitenactiviteiten onder de bewoners faciliteert en aanmoedigt.

De gebouwen en programma’s worden verbonden door een houten 3-dimensionale structuur geïnspireerd op de kloostergang. Deze structuur herbergt diverse functies, van woongalerij, balkon, dek, brug, entreepoort, veranda tot pergola voor een collectief dakterras.

Het landschapsconcept benadrukt het onderscheid tussen de gecultiveerde groene gemeenschappelijke binnentuin en de natuurlijke omgeving van het omliggende bos. Het architectonisch ontwerp van het gebouwensemble past zich aan de natuurlijke omgeving aan en opent zich naar het landschap. Strategisch gepositioneerde openingen tussen de gebouwen bieden bewoners continue panoramisch zicht op het omliggende bos of vanuit het bos zicht op de binnenplaats.

Samenwerking

Klooster Euphrasia heeft Orange Architects en Felixx Landscape Architects gevraagd om op basis van diverse uitgangspunten in een zorgvuldig te doorlopen participatieproces te komen tot een integraal schetsontwerp voor zowel de toekomstige bebouwing als de landschappelijke inpassing ervan.

Plan van aanpak: Het ontwerp heeft een scherpe sociale focus wat blijkt uit de integratie van verschillende gemeenschappelijke voorzieningen, zoals een openbaar collectieve woonkamer bij het dorpsplein naast de school en meer privévoorzieningen afgestemd op de bewoners van Dennenheuvel. De private collectieve voorzieningen omvatten een bibliotheek/studieruimte en een speciale sport/yogaruimte voor het mentale en fysieke welzijn van de bewoners. Het programma biedt een verscheidenheid aan woningtypologieën, waarvan een derde is toegewezen voor sociale huur inclusief eenheden voor de ‘De Arkgemeenschap’. Het merendeel van de appartementen zijn doorzonwoningen met zowel zicht op de collectieve binnenplaats als het omliggende bos.

Het plan introduceert drie buitenruimten met elk een eigen identiteit. Het voorplein, formeel van aard, fungeert als een "foyer" voor de complexentree. Het tweede plein, tussen het schoolplein en de collectieve woonkamer, is een lokaal "dorpsplein" waar bewoners en buren samenkomen voor een praatje met een kopje koffie. De derde ruimte is het collectieve hof, een rustige omgeving voor ontspanning en gezamenlijke activiteiten. In de ruimtes tussen de gebouwen ontstaan kleine patio's, elk met specifieke kenmerken en een eigen karakter, die dienen als intieme plekken waar bewoners zich kunnen terugtrekken.

De architectuur van het exterieur van het gebouwensemble is een samenhangende geheel met subtiele individuele nuances met een gevoel van sereniteit en eenvoud. De primaire gevel materialen zijn een wit gecementeerde circulaire baksteen gecombineerd met naturel houten kozijnen. Als contrast zijn de gevels van de collectieve binnentuin bekleed met hout, waardoor een warm en natuurlijke binnenwereld ontstaat.

In Dennenheuvel - landgoed met een missie, komen de ambities overeen met de integrale duurzaamheid missie van Orange Architects; World We Value. Door de bijzondere ligging van het project en de nabijheid van Natura2000 gebied bestaat er een hoge ambitie om op de meest duurzame wijze te bouwen en het project in hout uit te voeren. Behalve de ambities met betrekking tot energie, materialen en biodiversiteit, focust het project specifiek op de sociale aspecten. Door een gevarieerd scala aan woningvormen en collectieve programma's streeft Dennenheuvel ernaar mensen van verschillende leeftijden, sociale achtergronden en mogelijkheden met elkaar en de buurt samen te laten leven.

Daarnaast verrijkt Dennenheuvel de omgeving door banden met omliggende landgoederen te herstellen en buurtverbindingen te bevorderen. Met een gezamenlijk deelname in een open participatieproces worden deze verbindingen verder versterkt. De gezamenlijke deelname waarborgt een maximale bijdrage aan de missie van de collectieve en sociale herontwikkeling van Landgoed Dennenheuvel.

Bron: Orange Architects