Onderzoek Haagse Hogeschool naar gezonde inrichting fysieke leefomgeving

woensdag 17 december 2025

Foto: Shutterstock

In kwetsbare wijken lopen gezondheidsproblemen vaker op, mede door een fysieke leefomgeving die niet uitnodigt tot bewegen, spelen of samenkomen. De Haagse Hogeschool en GGD Haaglanden gingen aan de slag met deze uitdaging in het project Samen gezond bezig in de wijk. Het doel: drie onderbenutte buitenruimtes transformeren zodat ze bijdragen aan gezondheid, beweging en sociale verbinding.

Wat is er gedaan

In de Haagse wijk Zuidwest werden drie locaties aangepakt:

een sportpark met een nieuwe beweegroute,
een speeltuin,
en meerdere binnentuinen.

De aanpak bestond uit twee componenten. Ten eerste de procesevaluatie. Onderzoekers brachten in kaart hoe de herinrichting tot stand kwam: welke stappen er waren, wie betrokken waren, en welke drempels of juist succesfactoren meespeelden. Hiervoor spraken ze met 21 betrokkenen, observeerden bijeenkomsten en analyseerden documenten.

Daarna volgde het gebruikersonderzoek. Na herinrichting werd bekeken: wie bezoekt de locaties, hoe vaak, voor welke doeleinden, en hoe wordt de ruimte ervaren. Dat gebeurde via tellingen, observaties, mapping, en korte gesprekken met bewoners.

Positieve resultaten

De uitkomsten zijn bemoedigend. De aangepaste plekken worden veel gebruikt, vaker dan vóór de herinrichting. Het betrekken van bewoners vanaf het begin is cruciaal gebleken voor de mate van betrokkenheid, draagvlak en het nut van de ingrepen. Co-creatie blijkt een belangrijke succesvoorwaarde.

Interessant is dat ingrepen niet per se groots of duur hoeven zijn. Soms volstaan kleine aanpassingen of doordachte programmering om al effect te hebben. Voorwaarde voor succes is dat plekken veilig, schoon, goed bereikbaar zijn, met voorzieningen voor diverse gebruikers. Niet alleen sporters of spelende kinderen, maar ook volwassenen, ouderen, mensen met uiteenlopende wensen.

Lessen voor andere wijken

Op basis van de ervaringen uit dit onderzoek komen de onderzoekers met aanbevelingen die ook in andere kwetsbare wijken kunnen helpen:

Betrek bewoners vanaf het begin en geef ruimte voor co-creatie. Zo groeit eigenaarschap en betrokkenheid.
Houd het ontwerp flexibel: stapsgewijze en cyclische aanpakken geven bewoners de kans mee te blijven denken en meebeslissen.
Soms zijn kleine, slimme aanpassingen voldoende om de ruimte aantrekkelijker te maken. Grootschalige verbouwingen zijn niet altijd nodig.
Zorg dat plekken veilig, schoon en toegankelijk zijn, met voorzieningen die passen bij divers gebruik én gebruikersgroep.

Het project Samen gezond bezig in de wijk laat zien: wie ruimte biedt voor co-creatie én beseft dat buitenruimte veel meer is dan sport of spel, kan met relatief kleine ingrepen een groot verschil maken. Meer bewegen, vaker elkaar ontmoeten, en een gezondere leefstijl: het kan, en het wordt gewaardeerd.

Lees hier het rapport: Samen Gezond Bezig in de Wijk

Bron: Biind